गमगढी: महिनावारी हुँदा गोठमा राख्ने आमाहरूले आफ्ना छोरीबुहारीलाई घरभित्रको बैठक कोठासम्ममा राख्ने गरेको दुई वर्ष भएपछि मध्यपश्चिमकै शोभा गाउँ नमुना बनेको छ ।  आफ्नोजस्तो कष्ट अरूले भोग्नु नपरोस् भनेर उनले छोरीबुहारी महिनावारी भएका बेला घरभित्र बैठक कोठामा राख्ने गरेकी छन् । चाँउलीजस्तै शोभा गाँउका १ सय २६ घरधुरीका आमा र सासूहरूले आफू महिनावारी हुँदा गोठमा बसेर कष्टकर दिन बिताएको भए पनि दुई वर्ष अगाडि छोरीबुहारीका लागि आफ्नो गाउँलाई छाउपडीमुक्त गाउँ घोषणा गरका थिए ।  मुगुको सदमुकाम गमगढीबाट चार घन्टा रहेको रोवा गाविस-७ शोभा गाँउकी ६० वर्षीया चाँउली बुढाले आफू महिनावारी भएका बेला गोठमा बसेको कष्टकर दिन बिर्सेकी छैनन् ।

हाल जिल्लाका ६ रुगा, रोवा, पिना, कार्कीबाडा, रारा र सेरी गाविसमा छाउपडी प्रथा तथा लैंगिक हिंसा न्यूनीकरणमार्फत मानवअधिकारको सम्मानमा अभिवृद्धि परियोजना सञ्चालन भएपछि महिनावारी हुँदा गोठमा बस्ने महिलालाई उनकै आमा, सासूहरूले घरभित्र राख्ने गरेका छन् । अहिले छाउपडी प्रथा उन्मूलनका लागि धामीझांक्रीसमेत निगरानी समितिमा बसेर अभियानमा लागेपछि सुधार आएको छ ।

दि पावर न्युज डट कम, सम्वाद दाता:  पश्चिमका जिल्लाहरुको अभिशापकोरुपमा लिइएको छाउपडीविरुद्ध अभियानको थालनी भएको पनि बर्षौ वितिसक्यो । नेपालको सुदुर पश्चिमाञ्चल र मध्य पश्चिमाञ्चलमा बिषेश गरी कुप्रथाकोरुपमा जरो गाडेको छाउपडी प्रथाले गर्दा महिला, किशोरीहरु ४ दिन देखि ७ दिन सम्म छाउ भएको बेला छुट्टै गोठमा वा ओडारमा बस्नु पर्ने बाध्यता रहदै आएको छ । कुप्रथालाई हटाउन मुगुमा पनि अभियानको थालनी भएको छ ।  सन २०१७ सम्म मुगुलाई छाउपडी मुक्त जिल्ला घोषणा गर्ने उद्देश्यले मुगुमा विशेष गरी ग्रामीण बस्ती, टोलटोल र सदरमुकाम गमगढी बजारमा अभियान नै छेडिएको छ । कुुुप्रथालाई हटाउन सरकारले संविधानत व्यवस्था गरेको छाउपडी प्रथा उन्मुलन निर्देशिका अनुसार मुगुमा अभियान तीब्र पारिएको छ । छुई भएको समयमा उनीहरुलाई गाई भैसी भन्दा तल्लो दर्जामा राख्ने ,खानेकुराहरु दुध दही माछा मासु ,लगायत पोषिलो भिटामिनयुक्त खानेकुरा नदिने घर भित्र राख्दा देबी देउता रिसाउने दुध दही खादा गाई भैसी बहुलाउने ,छाउ भएको बेला तरकारी बारी ,फलफुल बारीका काम गर्न जादा छुई हुने भई तरकारी फलफूल कुहिने अन्धविश्वासले सबै स्थान बर्जित गरिएको हुन्छ ।  धार्मिक मान्यताका आधारमा ३४८ घरधुरी, परम्परागत चलन २५४ घरधुरी ,समुदायमा नकारात्मक सोच ३३ घर धुरी र अन्य बिभिन्न कारण ८ घरधुरी देखिएकोले मुगुमा छाउपडी प्रथाले जरो गाडेको निष्कर्ष ती संस्थाहरुको छ ।