काठमाडौं : आज १९ औं राष्ट्रिय धान दिवस  मनाइँदै छ । यो वर्ष ‘धान रोपौं, खाद्यान्नमा आत्मनिर्भर बनौं’ नाराका साथ राष्ट्रिय धान दिवस मनाउन लागिएको हो । असार १५ लाई नेपाली समाजमा दहीच्युरा खाने पर्वका रूपमा पनि लिइन्छ । वि.सं २०६१ सालमा विश्वका ४३ राष्ट्रले संयुक्त राष्ट्रसंघलाई अन्तर्राष्ट्रिय धान वर्ष घोषणा गरेपछि नेपालमा वि.सं २०६१ मंसिर २९ गतेको मन्त्रिस्तरीय निर्णय अनुसार विसं २०६२ असार १५ गतेदेखि राष्ट्रिय धान दिवस मनाउन सुरु गरिएको हो ।

दहीच्युराले शरीरमा शीतलता भई शक्ति सञ्चय हुने विश्वास गरिन्छ । दही वैज्ञानिक दृष्टिले पनि स्वास्थ्यवर्द्धक मानिन्छ ।

हाम्रो संस्कृतिमा दहीको स्थान महत्त्वपूर्ण छ । शुभकार्यका लागि घरबाहिर निस्कने, विदेश जाने आदि महत्त्वपूर्ण काम गर्नुअघि दही अक्षता मुछेर निधारमा रातो टीका लगाउने परम्परा छ ।दहीले पाचन शक्ति पनि बढाउँछ । पखाला लागेका बेला दही च्यूरा खाएमा औषधिको काम गर्छ । यसैले दही च्यूरा खाने संस्कारले नेपाली संस्कृतिमा बृहत् रूप लिएको छ । यसरी असार १५ गते नेपाली समाजमा राष्ट्रिय सांस्कृतिक पर्व बन्न सफल भएको छ

काठमाडौं : लाइफ टाइम अचिभमेण्ट अमरबिरही गुरुङ लाइ दोस्रो रास्ट्रिय ब्रान्ड म्युजिक अवार्ड रास्ट्रिय नाचघर जमलमा सम्पन्न भएको छ। ब्राण्डरूट इन्टरटेनमेण्ट प्रालिका कानुनी सल्लाहकार तथा गीतकार शशि शर्मा मजगैयाँको सभापतित्वमा काठमाडौंमा प्रालिले आयोजना गरेको अवार्ड कार्यक्रममा शिक्षा विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्री देबेन्द्र पौडेल प्रमुख अतिथि रहेका थिए। कार्यक्रमको उद्देश्यमाथी प्रकाश पार्दै सभापति मजगैयाँले कलाकारको बौद्धिक सम्पत्ति र रोयल्टीको संरक्षणका लागि सरकार पनि जिम्मेवार हुनुपर्ने भन्दै मन्त्रीको ध्यानाकर्षण गराएका थिए ।सङ्गीत रोयल्टी संकलन समाज नेपालका निवर्तमान कोषाध्यक्ष समेत रहेका गीतकार मजगैयाँले रोयल्टी संकलन हुने सबै क्षेत्रहरुबाट रोयल्टी जम्मा हुन सके कुनै पनि कलाकार भोकभोकै हुननपर्ने भन्दै रोयल्टीको सुनिस्चितताका लागि मन्त्री मार्फत सरकारलाई आग्रह गरेका हुन् ।

कार्यक्रममा बोल्दै सङ्गीत र सस्कृती हाम्रो परिचयको मुख्य आधार स्तम्भ भएकालेे यसको संरक्षण र कलाकारको बौद्धिक सम्पत्तिको सुरक्षा हुनुपर्नेमा आफू पुर्ण जानकार र जिम्मेवार भएको मन्त्री पौडेलले बताए । यस्ता खालका कार्यक्रमले मनोरञ्जन दिने मात्र नभई सस्कृती र कलाको समेत प्रवर्द्धन गर्ने उनको भनाइ थियो । कार्यक्रममा सङ्गीत रोयल्टी संकलन समाजका अध्यक्ष सुरेश अधिकारी , कोषाध्यक्ष वसन्त सापकोटा,डिजीटल प्रविधिबाट राजेन्द्र अर्याल, ब्रान्डरुट इन्टरटेनमेण्ट प्रालिका संरक्षक बलिभद्र राना, रास्ट्रिय लोक तथा दोहोरी गीत प्रतिष्ठानका पुर्व अध्यक्ष गायक चन्द्र शर्मा,गायक बद्रि पंगेनी र समाजसेवी सरु सुनार अतिथि रहेका थिए। कार्यक्रममा लाइफ टाइम अचिभमेण्टमा रास्ट्रिय लोक तथा दोहोरी गीत प्रतिष्ठानका संस्थापक अध्यक्ष वरिष्ठ गायक अमरबिरही गुरुङ, राष्ट्रिय गीतकार सम्मान २०७९ बाट बि पाण्डे दशकका श्रष्टाबाट करण न्यौपाने, दशकका मोडलबाट सनम कठायत र राष्ट्रिय पत्रकारिता सम्मानबाट नेपाल पत्रकार महासंघका केन्द्रीय अध्यक्ष विपुल पोख्रेललाई सम्मान गरिएको छ। गीतसंगीतका विभिन्न विधाका गरी ४४ विधामा अवार्ड वितिरण गरिएको आयोजक ब्राण्डरूट इन्टरटेनमेण्टका निर्देशक सुनिल बिसीले बताए।

सर्वोत्कृष्ट राष्ट्रिय गीतबाट गायक प्रकाश सपुत, भाषाभाषी गीतबाट युवाराज मगर, अन्तर्राष्ट्रिय गीतकारबाट बिमल पौडेल, चलचित्र गायकबाट सुरेश लामा, चलचित्र गायीकाबाट अस्मिता अधिकारी, चलचित्र गीतकारबाट दिग्गज दौराली, चलचित्र संगीतकारबाट अर्जुन पोख्रेल, सर्वोत्कृष्ट सुगम संगीत गीत गायकबाट गायक प्रमोद खरेल, सुगम संगीत गीत गायीकाबाट एलिना चौहान, सुगम संगीत गीतबाट सन्तोष केसी, सुगम संगीत गीत संगीतबाट रोशन सिंह, सुगमसंगीत गीत नव गायकबाट रन्जन राई, सुगम संगीत गीत नवगायीकाबाट अनु अधिकारीले अवार्ड पाइन्। सुगम संगीत गीत नवगीतकार भूपेन्द्र बुढाथोकी, सुगम संगीत गीत नवसंगीतकार सन्तोष सुनार, सर्वोत्कृष्ट सुगम संगीत गीत मोडलबाट बिक्रम पुरुष बुढाथोकी, सर्वोत्कृष्ट सुगम संगीत गीत मोडल महिलाबाट स्मारिका ढकाल, सुगम संगीत गीत नव मोडल पुरुषबाट नयन सिंह, सुगम संगीत गीत नब मोडल महिलाबाट प्रिया गोले, सर्वोत्कृष्ट सुगम संगीत गीत निर्देशकबाट बिक्रम चौहान, सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरी गीत गायकबाट नेत्र भण्डारी, सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरी गीत गायिकाबाट जानुका तामांङ्ग, सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरी गीत शब्दबाट प्रद लामिछाने, सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरी गीत भाकाबाट श्रीकृष्ण बम मल्ल, सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरी गीत मोडल अभिनय पुरुषबाट बिमल अधिकारी, सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरी गीत मोडल अभिनय महिलाबाट साया भण्डारी, सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरी गीत नृत्य मोडल पुरुषबाट ओबी रायमाझीले अवार्ड पाए।

यस्तै सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरी गीत नृत्य महिलाबाट रुबिना अधिकारी, सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरी गीत छांयाकनबाट नवराज उप्रेती, सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरी गीत सम्पादनबाट प्रविन भट्ट, सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरी गीत संगीत संयोजनबाट सुनिल परियार, सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरी गीत निर्देशकबाट दिपेन्द्र तिमिल्सिना, लोक दोहोरी गीत गायकबाट नव प्रकाश दुतराज, दोहोरी गीत गायिकाबाट दिशान्ति परियार, लोक दोहोरी गीत शब्दबाट बादल घिमिरे, लोक दोहोरी गीत भाकाबाट प्रकाश पराजुली, लोक दोहोरी गीत मोडलबाट नव पुरुष विजय पुन, लोक दोहोरी गीत मोडल नव महिलाबाट रबिना भण्डारी, सर्वोत्कृष्ट सुगम संगीत संयोजनबाट बिशाल निरौला, सर्वोत्कृष्ट सुगम संगीत सम्पादन मिलन विश्वकर्मा, सर्वोत्कृष्ट कोरियोग्राफरबाट शम्भू साही, सर्वोत्कृष्ट रेकर्डिस्टबाट सुमन राणा, सर्वोत्कृष्ट ध्वनी मिश्रणबाट खडक बाजुराली, सर्वोत्कृष्ट युगल गायनबाट युबराज मगर, सर्वोत्कृष्ट सुगम संगीत छायांकनबाट प्रकाश खड्का, साथै पब्लिक च्वाइस अवार्ड मोडल नवबाट अन्सु बर्माबाट अवार्डपाएका थिए। त्यस्तै सर्वोत्कृष्ट पपुलर गीत गायिकाबाट सुनिता तिमिल्सिना, सर्वोत्कृष्ट मल्टिट्यालेण्ट अवार्डबाट नरेश खाती, उत्कृष्ट कलाकारबाट लक्ष्मण श्री, सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरि गीत गायक जुरीबाट यज्ञ बिक, सर्वोत्कृष्ट सुगम संगीत छायांकनबाट अजय रेग्मी, सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरी गायिका जुरीबाट सुमित्रा कोइराला, सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरी गीत नृत्य मोडल महिला जुरीबाट गीत ढुंगाना, सर्वोत्कृष्ट सुगम संगीत गीतकार जुरीबाट बिरेन्द्र कुमार बलामी, सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरी अभिनय मोडल पुरुष जुरीबाट महेन्द्र गौतम, सर्वोत्कृष्ट लोक दोहोरी गीत मोडल नबबाट कृष्ण सापकोटा, सर्वोत्कृष्ट भाषाभाषी गीत जुरीबाट प्रेम बिवश घर्ती, सुगम संगीत मोडल महिला जुरीबाट रक्षा बुढाथोकी, नवप्रतिभा गायक लोक दोहोरीबाट सबिन चौहान, नवप्रतिभा लोक दोहोरी गायिकाबाट सर्मिला रायमाझी, नवप्रतिभा लोकदोहोरी गायिकाबाट माया पार्धे, नवप्रतिभा सुगम संगीत गीतकारबाट मिरा गीतरी, नव प्रतिभा मोडल लोक दोहोरी पुरुषबाट इश्वरबाबु, नवप्रतिभा मोडल लोक दोहोरी महिलाबाट यमुना रसाइली, सर्वोत्कृष्ट प्रोत्साहन गायकबाट अंकित न्यैपाने, सर्वोत्कृष्ट सिरियल मोडलबाट अभिनेत्री अनिता बस्नेतले अवार्ड पाएको निर्देशक बिसीले बताए। कार्यक्रमको संचालन संचारकर्मी राजेश बर्देवाले गरेका थिए ।

गायक राम सिङ को नयाँ गित “जाउ कतै तिमि र म” सार्वजनिक लामो समय देखी नेपाली संगीत क्षेत्रमा योगदान दिदै आएका गायक तथा संगीतकार राम सिङ को नयाँ गित “जाउ कतै तिमि र म” सार्वजनिक भएको छ । अत्यन्तै मिलनसार स्वभाब का धनी गायक राम सिङ को गित पनि अत्यन्तै सुमधुर रहेको छ । भर्खरै सार्वजनिक भएको गितमा राम सिङ र अस्मिता अधिकारीले स्वर दिएका छन भने शब्द र संगीत गायक राम सिङ ले नै दिएका छन । दर्शक हरु बाट उक्त म्युजिक भिडियो को एकदम राम्रो प्रतिकृया आएको छ । उक्त मनमोहक दृश्य हरु लाई खिच्ने काम भने उक्त भिडियोका क्यामरा म्यान बुद्ध थापाले गरेका हुन भने उक्त म्युजिक भिडियो को निर्देशन केशब राज भट्ट ले गरेका हुन । गायक राम सिङको कर्णप्रिय आवाजमा सजिएको उक्त म्युजिक भिडियो मा नायक आकाश श्रेष्ठ र मोडल रुबिना थापाको अभिनय हेर्न सकिन्छ । उक्त भिडियोको निर्माण भने न्यूयोर्कमा रहेको मोक्तान डिजिटल ले गरेको हो उक्त गित एक पूर्ण आत्मसमर्पण गरिएको र प्रतिबद्ध प्रेम कहानी हो जब एक जोडीले एकदम, सुन्दर र शान्त ठाउँको खोजी गरिरहेका हुन्छन्। वास्तवमा तिनीहरू मायालु भावनाहरू साझा गर्न चाहन्छन् र आत्मविश्वास र पूर्ण तरिकाले रोमान्स गर्न चाहन्छन । थुप्रै नेपाली गित का सर्जक राम सिङ निकै राम्रो सम्भबना बोकेका गाएक हुन । लामो समय देखी अमेरिकाको न्यूयोर्क मा बस्दै आएका राम सिङ जहाँ रहेपनी नेपाली गित संगीत लाई सधै माया गर्ने र निरन्तर्ता दिने  बताउछन ।

पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य घटेपछि नेपाल सरकार भौतिक पूर्वाधार तथा यतायात मन्त्रालय यतायात व्यवस्था विभागले भाडा समायोजन गरेको छ । यातायात व्यवसायीहरूसँग सरकारले गरेको सम्झौताअनुसार नै भाडा समायोजन भएको हो । सरकारले शनिबार पेट्रोल प्रतिलिटर २० रुपैयाँ तथा डिजेल/मट्टितेलमा २९ रुपैयाँ घटाएको थियो । हाल पेट्रोल प्रतिलिटर १७९ रुपैयाँ र डिजेल/मट्टितेल प्रतिलिटर १६३ रुपैयाँ कायम भएको छ । सरकारले इन्धनको मूल्य घटाएसँगे सार्वजनिक यातायातको भाडा समायोजन भएको बताइएको छ । यातायात व्यवस्था विभागले आइताबार एक सूचना जारी गर्दै अन्तरप्रदेश यात्रुबाहक तथा मालबाहक यातायातमा भाडा अधिकतम ७ प्रतिशतसम्म भाडा घटाएको छ । इन्धनको मूल्य प्रतिलिटर २९ रुपैयाँसम्म घटेपछि सरकाले सार्वजनिक सवारीसाधनको भाडापनि घटाएको छ ।

अफगानिस्तानमा दुई दशकयता आएको सबैभन्दा विध्वंसकारी भूकम्पबाट बच्न सफल भएकाहरूले आफूहरूसँग खान र बस्नका लागि ठाउँको अभाव भएको छ। सामान्यतया माटो र ढुङ्गाबाट बनेका गाउँका प्रायः सबै घर नराम्ररी क्षतिग्रस्त भएको देखिन्छ। लगभग हरेक परिवार आफन्त गुमाएको शोकमा छन्।  सैन्य हेलिकप्टरहरूले अहिले घाइतेलाई उद्धार गरिरहेका छैनन् तर राहत वितरण गर्दैछन्।सबैभन्दा ठूलो आवश्यकता भनेको घरबारविहीन भएका सयौँ परिवारका लागि आश्रयस्थलको हो।उनीहरूले धेरै मेहनत गरेर बनाएका घरहरूको अवशेष बनेका छन्।

अफगान र अन्तर्राष्ट्रिय सहायता एजेन्सीहरूले क्षतिको मूल्याङ्कन गर्दैछन्।उनीहरूले राहत वितरण गरिरहेका छन् तर पहिले नै गम्भीर मानवीय सङ्कटसँग जुझिरहेको देशमा यो ठूलो नयाँ सङ्कट हो। लगभग २५० जनसंख्यामध्ये लगभग ५० जना मारिएका छन्।अब ध्यान बाँचेकातर्फ जानुपर्ने र कसरी छिटो सहायता पुग्छ भन्नेमा केन्द्रित हुनुपर्ने देखिन्छ।

सरकारले इन्धनको मूल्य ह्वातै बढाएपछि सार्वजनिक सवारीसाधनको भाडा पनि उच्च दरले बढेको छ । इन्धनको मूल्यअनुसार स्वचालित प्रणालीमार्फत भाडा परिवर्तन हुने व्यवस्थाअनुरुप यातायात व्यवस्था विभागले अन्तरप्रदेश यात्रुबाहक तथा मालबाहक यातायातमा भाडा बढाएको हो । यातायात व्यवस्था विभागले सोमबार एक सूचना जारी गर्दै अन्तरप्रदेश यात्रुबाहक तथा मालबाहक यातायातमा भाडा अधिकतम ७.७ प्रतिशतसम्म भाडा बढाएको हो ।

अन्तरप्रदेश सार्वजनिक यात्रुबाहक सवारी साधनमा ५.३० प्रतिशतले भाडा बढेको छ। पहाडी बाटोमा चल्ने मालबाहक सवारी साधनमा ६.९४ तथा तराईमा चल्ने मालबाहक सवारीसाधनमा ७.७ प्रतिशत भाडा बढेको छ । स्थानीय रुटमा सञ्चालन हुने यातायातको भाडा भने यथावत रहनेछ । गए राति १२ बजेबाट लागू हुनेगरी नेपाल आयल निगमले पेट्रोल प्रतिलिटर २१ रुपैयाँ तथा डिजेल/मट्टितेलमा २७ रुपैयाँ बढाएको थियो । हाल पेट्रोल प्रतिलिटर १९९ रुपैयाँ र डिजेल/मट्टितेल प्रतिलिटर १९२ रुपैयाँ कायम भएको छ । डिजेलको मूल्य २७ प्रतिशत बढेकाले सोअनुसार भाडा समायाेजन गरिएको विभागले जनाएको छ।