काठमाडौं, १४ कार्तिक – तत्कालीन नेकपा–माओवादीले गरेको १० वर्षे जनयुद्धमा जनसेनाकाको कमाण्डर समालेका नन्दकिशोर पुन पासाङ मुलुकको दोस्रो उपराष्ट्रपतिमा निर्वाचित भएका छन् । पासाङको जन्म २०२२ साल कार्तिक ७ गते रोल्पा जिल्लाको राङसी गाविस वडा नम्वर ९ मा भएको थियो । आमा मनसरा पुन र वुवा रामसुर पुनका माहिलो छोरा हुन पासाङ ।
जनयुद्धकै दौरानमा पासाङमाथि ३० वटाभन्दा बढी मुद्दा लगाइएको थियो । जनयुद्धकै दौरानमा पासाङको टाउकाको मूल्य पनि तोकिएको थियो । जनयुद्ध सुरु हुनुभन्दा तीन वर्षअघि नै पासाङ कम्युनिस्ट राजनीतिमा ‘होलटाइमर’ भइसकेका थिए । पासाङलाई तत्कालीन प्रहरीले जनयुद्धकै क्रममा गोली हानेको थियो । देब्रे हातमा गोली लागेपनि उनी बाँच्न सफल भएका थिए । जनयुद्ध हुँदै शान्ति प्रक्रियासम्म आउँदा उनी जनसेनाको कमाण्डर समेत बनेका थिए । उनि नेपाली सेनामा जनसेना समायोज भए पछि जनसेनाबाट स्वैच्छिक अवकास लिएर राजनीति तिर लागेका थिए ।
पासाङको राजनीतिक जीवन २०३६ सालबाट सुरु भएको हो । ६ कक्षामा पढ्दै गर्दा नन्दकिशोर पुन मोहन विक्रम सिंहले नेतृत्व गरेको तात्कालिन नेकपा चौथो महाधिवेशन सम्वद्ध अखिल छैठौंको इकाई अध्यक्ष भए । यहिंवाट उनको राजनैतिक यात्रा शुरु भयो ।
उनी लिवाङमै रहेको विद्यालयमा पढ्दै राजनीतिमा लागेको भन्दै प्रहरीले उनलाई निगरानी गर्न थाल्यो । लिवाङमा उनले पढाइ नै छाड्नुपर्ने बाध्यता आए पछि उनी थवाङतिर लागे । थवाङमै प्रहरीले पासाङलाई तिन दिनसम्म थुनेर यातना दिएको थियो ।नन्दकिशोर पुनले ०४६ सालमा तात्कालिन नेकपा(मशाल)को पार्टी सदश्यता लिए । उनले त्यसको युवक संघमा पनि काम गरे । त्यसपछि ०४७ सालमा आफ्नै गाउँ क्षेत्रको इलाका इन्चार्ज हुँदै पार्टीको जिल्ला सदश्य भए । ०५४ सालमा नेकपा(माओवादी)को क्षेत्रीय व्युरो सदश्य, ०५७ सालमा केन्द्रिय सदश्य, ०६० सालमा पोलिटव्युरो सदश्य र ०६८ सालमा स्थायी समिति सदश्य भए ।
०४२ सालमा थवाङबाट एसएलसी पास गरेका उनी एक वर्षपछि शिक्षक बनेर आफ्नै गाउँ लिवाङको राङ्सी फर्केका थिए । त्यस्तै गरी ०४७ को संविधान जारी भएको एक वर्ष नबित्दै उनलाई लिवाङ प्रहरीले १३ दिनसम्म थुनेको थियो ।
फौजी क्षेत्रको जिम्मेवारीमा नन्दकिशोर पुन पासाङ शुरु देखि नै संलग्न भए । ०५१ मा वाइसीएलको जिल्ला अध्यक्ष, ०५२ सालमा बन्न थालेको शुरुवातको लडाकू दलको कमाण्डर, ०५२ साल फागुन १ गतेको होलेरी चौकी कारवाहीका भाइस कमाण्डर, ०५३ मा पहिलो स्पेशल टास्क फोर्सका कमाण्डर, ०५३ मै वनेको पहिलो प्लाटुनका कमाण्डर, ०५४ मा वनेको पहिलो कम्पनीका कमाण्डर, ०५५ मा वनेको पहिलो वटालिएनका कमाण्डर, ०५७ मा वनेको पहिलो ब्रिगेडका कमाण्डर, ०५८ मा वनेको पहिलो डिभिजनका कमाण्डर तथा जनमुक्ति सेनाका औपचारिक घोषणा पछि प्रचण्डलाई पार्टीले समग्र जनमुक्ति सेनाको कमाण्डर वनाएपछि नन्द किशोर पुन पासाङ डेपुटि कमाण्डर भए ।
पासाङ एक जनवादी गीतकार पनि हुन् भन्ने धेरैलाई थाहा छैन । उनले हामी राता मान्छेहरु, जनताहरु उठ्दैछन् जस्ता चर्चित गीतहरु समेत गरी ६० भन्दा वढी गीतको रचना गरेका छन् । साथै पासाङ एक लोक नृत्यकार पनि हुन्, उनलाई मनपर्ने पैंसेरी भाखाको लोकनृत्यमा उनको नृत्य रोल्पाको उनको गाउँमा चर्चित छ ।
आफ्नो व्यक्तिगत स्वास्थ्यलाई समेत राष्ट्रको अस्मितासँग जोडेर हेर्ने पासाङ मृगौलाका रोगी हुन् । उनले आफ्नो स्वास्थ्य अवस्था चिन्ताजनक हुँदापनि विदेश नगई नेपालमै उपचार गराउने भनेर अडान लिएका थिए ।
